PODRĘCZNIK INPE DLA ELEKTRYKÓW
praca zbiorowa pod redakcja Jana Strojnego
Zeszyt 32
pazdziernik 2010
Prace pod napieciem w elektroenergetyce – bezwyłaczeniowe techniki utrzymania sieci dystrybucyjnej
Autor: mgr in. Bogumił Dudek
Recenzent: prof. dr hab. in. Zbigniew Gacek
Pamieci zmarłych Kolegów:
Witolda „Tolo” Wisniewskiego, Leszka Zgóry i Mariana Wójcika
z b. Zakładu Bezpieczenstwa Pracy Instytutu Energetyki w Gliwicach
Tekst dostarczono w sierpniu 2010 r.
Od Wydawcy
Publikacja poswiecona jest zagadnieniom prac pod napieciem w elektroenergetyce (ppn), ze szczególnym
uwzglednieniem technik utrzymania sieci dystrybucyjnej. Szeroki zakres tematyczny opracowania obejmuje:
historie rozwoju prac pod napieciem w sieci dystrybucyjnej, terminologie i stosowane definicje, klasyfikacje
bezwyłaczeniowych technik eksploatacji, metody prac pod napieciem, problem bezpiecznych odległosci podczas
prac w zakresie napiec od 0,4 kV do 110 kV, diagnostyke urzadzen elektrycznych, oddziaływanie pól elektromagnetycznych,
prace pod napieciem przy urzadzeniach i na liniach 110 kV, konserwacje urzadzen pod napieciem,
prace w sieci trakcyjnej, sprzet i narzedzia do pracy pod napieciem, wyposaenie osobiste pracowników, robotyzacje
i usługi smigłowcowe, a take normalizacje w dziedzinie prac pod napieciem, zagadnienie kwalifikacji
pracowników, szkolenia i organizacji pracy
Autor zeszytu podrecznika to wybitny specjalista i praktyk w dziedzinie prac pod napieciem. Jest Przewodniczacym
Polskiego Komitetu Bezpieczenstwa w Energetyce SEP, Przewodniczacym KT nr 72 Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego i miedzynarodowym ekspertem w zakresie ppn.
W formie wkładki przedstawiono, przygotowany przez autora publikacji, ciekawy i wany materiał ilustracyjny
dotyczacy praktycznych zagadnien prac pod napieciem w sieci dystrybucyjnej.
______________________________________________________________________________________
Streszczenie/ Abstract2
Prace pod napieciem w elektroenergetyce – bezwyłaczeniowe techniki utrzymania sieci dystrybucyjnej
Rozwój techniki w znacznej mierze uzalenił człowieka od energii elektrycznej. Jej brak to najbardziej odczuwalny
stan zagroenia w yciu codziennym. W gospodarce rynkowej jakosc i niezawodnosc dostaw energii staja
sie priorytetowe, co oznacza zwiekszanie sie zainteresowania szerszym zastosowaniem technik pozwalajacych
na bezwyłaczeniowe utrzymanie sieci elektroenergetycznej. Takie moliwosci niesie ze soba technika prac pod
napieciem. Liczne metody pozwalaja na wyeliminowanie wyłaczen sieci do prac planowych i ograniczenia wyłaczen
awaryjnych. Technika ta jest przyjazna dla pracowników bo jest bezpieczniejsza od tradycyjnych wyłaczen,
odbiorcom zapewnia komfort całodobowej dostepnosci.
SPIS TREŚCI
1. HISTORIA ROZWOJU PRAC POD NAPIĘCIEM W SIECI
DYSTRYBUCYJNEJ 6
1.1. Historia rozwoju prac pod napięciem w sieci dystrybucyjnej na świecie 6
1.2. Historia rozwoju prac pod napięciem w sieci dystrybucyjnej w kraju 8
1.3. Udział PTPiREE w rozwoju prac pod napięciem w Polsce 11
2. TERMINOLOGIA I DEFINICJE STOSOWANE W TECHNICE PRAC
POD NAPIĘCIEM 13
2.1. Ogólna terminologia i definicje stosowane w technice prac
pod napięciem 13
2.2. Terminologia i definicje uzupełniające 16
3. KLASYFIKACJA BEZWYŁĄCZENIOWYCH TECHNIK
EKSPLOATACJI. SCHEMATY I METODY PRAC POD NAPIĘCIEM 18
3.1. Klasyfikacja bezwyłączeniowych technik eksploatacji 18
3.2. Schematy prac pod napięciem 19
3.3. Metody prac pod napięciem 20
4. BEZPIECZNE ODLEGŁOŚCI PODCZAS PRAC POD NAPIĘCIEM
0,4 DO 110 KV 23
4.1. Podstawowe zagrożenia podczas prac pod napięciem 23
4.2. Regulacje prawne odległości zbliżenia 23
4.3. Inne sposoby wyznaczania bezpiecznych odległości 25
5. DIAGNOSTYKA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH 27
5.1. Pomiary termowizyjne 27
5.2. Zbiorcze zestawienia zakresu diagnostyki 29
6. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH 32
7. PRACE POD NAPIĘCIEM NA URZĄDZENIACH 0,4 kV 36
7.1. Zakres technologiczny PPN i metod pracy 36
7.2. Przykłady technologii PPN na urządzeniach nn 37
8. PRACE POD NAPIĘCIEM NA URZĄDZENIACH SN 41
8.1. Zakres technologiczny PPN 41
8.2. Przykłady technologii PPN na urządzeniach SN 41
9. PRACE POD NAPIĘCIEM NA LINIACH 110 KV 45
10. KONSERWACJA URZĄDZEŃ POD NAPIĘCIEM 50
10.1. Czyszczenie urządzeń "na sucho" 50
10.2. Czyszczenie urządzeń z nawilżaniem izolacji 51
11. PRACE POD NAPIĘCIEM W SIECI TRAKCYJNEJ 53
12. BOCZNIKOWANIE OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH 56
12.1. Bocznikowanie obwodów do 1 kV 56
12.2. Boczniki aparatów i pól 59 2
12.3. Przenośne linie kablowe 60
13. SPRZĘT I NARZĘDZIA DO PRAC POD NAPIĘCIEM 61
13.1. Drążki izolacyjne 61
13.2. Narzędzia izolowane i izolacyjne do 1 kV 62
13.3. Sprzęt do linii napowietrznych SN 63
13.4. Środki transportu 64
14. WYPOSAŻENIE OSOBISTE DO PRAC POD NAPIĘCIEM 65
14.1. Ubiory ochronne, zwłaszcza ubrania chroniące przed
termicznym wpływem łuku elektrycznego 65
14.2. Hełmy ochronne przed termicznym działaniem łuku 67
14.3 Rękawice elektroizolacyjne 68
15. OCHRONA PRZED UPADKIEM Z WYSOKOŚCI 70
15.1. Indywidualne środki ochrony 70
15.2. Charakterystyka sprzętu 70
16. ROBOTYZACJA I USŁUGI ŚMIGŁOWCOWE 72
16.1. Od telesterowania do autonomicznych robotów 72
16.2. Przykłady zastosowań robotyzacji prac dla potrzeb sieci
dystrybucyjnej 73
16.3. Zakres usług śmigłowcowych 75
17. NORMALIZACJA W DZIEDZINIE PRAC POD NAPIĘCIEM 77
17.1. Normalizacja międzynarodowa 77
17.2. Normalizacja krajowa 78
18. KWALIFIKACJE PRACOWNIKÓW 81
18.1. Zakres odpowiedzialności 81
18.2. Kwalifikacje i kompetencje zawodowe elektryków – tendencje
zmian doboru i sprawdzania umiejętności 82
18.3. Uprawnienia w zakresie eksploatacji 83
19. SZKOLENIE DLA POTRZEB PRAC POD NAPIĘCIEM 85
19.1. Podłoże szkolenia 85
19.2. Sposoby szkolenia personelu do PPN 85
19.3. Wskazówki do szkolenia personelu energetyki w zakresie PPN 86
19.4. Poligony i ośrodki szkoleniowe 88
20. ORGANIZACJA PRAC POD NAPIĘCIEM 90
20.1. Stan prawny organizacji PPN w Polsce 90
20.2. Instrukcja pracy pod napięciem 91
21. ŹRÓDŁA BIBLIOGRAFICZNE 93
21.1. Obszerne przeglądy publikacji 93
21.2. Referaty z krajowych konferencji PPN 1988-2010 93
21.3. Konferencje europejskie ICOLIM z lat 1992-2008 94
21.4. Wybrane artykuły i publikacje uzupełniające 95
